Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑҫлӑлӑхӗсен интитутӗнче ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче археологи ӗҫне тума ирӗк илнӗ хыҫҫӑн Ҫӗмӗрле районӗнчи Якуртушкӑнь ял тӑрӑхне кӗрекен Эскетен ял ҫыннисем авалхи тимӗр ӗмӗрӗнчи Холаҫӳч лаптӑкне хӑт кӗртме пуҫларӗҫ.
Ҫӗртмен 27-мӗшӗ ҫанталӑк шӑрӑх тӑчӗ пулин те Якуртушкӑнь шкулӗнче вӗренекен ачасем хулаш вырӑнне хӑт кӗртме тухрӗҫ. Федоров Михаил (10 класс), унӑн шӑллӗсем Сергейпа (8 класс) Владимир (8 класс), ҫавӑн пекех Улисов Антон (9 класс), Кульев Владимир (8 класс) тата Ефатеров Иван (вӑл Ҫӗнӗ Шупашкарти 6-мӗш шкулта 10 класра вӗренет) кун хушшинче картлашкасем туса тухма тӗллев лартрӗҫ. Ӗҫе вырӑнти таврапӗлӳҫӗ Анатолий Пояндаев ертсе пычӗ. Ачасем кун хушшинче Кармал шывӗ урлӑ хыр шӑччисене усӑ курса 12 метр вӑрӑмӑш каҫӑ хатӗрлерӗҫ, картлашкасем туса хӑварчӗҫ.
Холаҫуч археологи эскерӗ (объекчӗ) 2006 ҫултанпа республика шайӗнче археологи палӑкӗ пек упранать.
«Хыпар» хаҫат Элӗкре чӑваш эстрада юррисен регионсен хушшинчи «Вирьял шевлисем» черетлӗ фестивалӗ иртни пирки пӗлтерет. Ӑна ЧР Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен, информаци политикин тата архив ӗҫӗн министерстви, республикари Халӑх пултарулӗх ҫурчӗн пулӑшӑвӗпе Элӗк район администрацийӗ йӗркелет. 15 ҫул хушшинче унта 2500 юрӑҫ хутшӑннӑ. Вӗсем — Чӑваш, Тутар, Мари республикисенчен, Чӗмпӗр облаҫӗнчен.
Эстрада юрӑҫисене Элӗк район пуҫлӑхӗ Леонид Читнаев, ЧР культура министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова, Чӑваш Республикин халӑх пултарулӑх ҫурчӗн директорӗ Виктор Бондарев тата ыттисем саламланӑ.
Фестивале Чӑваш, Тутар республикисенчи, Чӗмпӗр облаҫӗнчи 16-35 ҫулсенчи 23 юрӑҫ хутшӑннӑ. Гран-прие Патӑрьел районӗнчи Алина Кудрявцева тивӗҫнӗ. Элӗк районӗнчи Анастасия Михайловӑна, Чӗмпӗр облаҫӗнчи Елена Васильевӑна, Тутар Республикинчи Ирина Морозкинӑна I, II, III степень Дипломсемпе чысланӑ. Куракансен кӑмӑлне кайнӑ Оксана Ласточкинӑна (Комсомольски районӗ), Алевтина Самаринӑна (Ҫӗмӗрле районӗ), Лира Ковалевскаяна (Вӑрмар районӗ) ятарлӑ парнесемпе хавхалантарнӑ.
Нарӑсӑн 10-мӗшӗнче Чӑваш Республикин вӗрентӳ институчӗн шкул ҫулне ҫитменнисен тата пуҫламӑш классен кафедри тата «Чӑваш Ен вӗрентӳҫисен ассоциацийӗн» пуҫламӑш клас вӗрентекенӗсен секцийӗ Элӗкри И.Я. Яковлев ячӗллӗ пӗтӗмӗшле вӑтам пӗлӳ паракан шкулта «Формирование индивидуальной траектории развития учащихся начальных классов в информационной среде школы» семинар ирттерчӗҫ. Семинара Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкарти тата Ҫӗмӗрле районӗнчи пуҫламӑш классен вӗрентекенӗсем хутшӑнчӗҫ.
Хӑнасене шкулӑн пуҫламӑш класӗсенче тӗрлӗ тӗслӗ уҫӑ уроксене кӑтартрӗҫ. Волков В.Г. директор пӗлтернипе, халӗ шкулта ҫӗнӗ информаци технологисемпе анлӑ усӑ кураҫҫӗ. Директора информаципе компьютер технологийӗсем тӗлӗшӗнчен пулӑшакан Толмачев С.Г. шкулӑн пӗтӗмӗшле информаци уҫлӑхӗнчи пуҫламӑш звено епле ӗҫлени пирки каласа пачӗ, тӗслӗх валли NetSchool программӑна илчӗ. Путеров В.М. инженер-программист Moodle системӑпа паллаштарчӗ.
Семинарӑн тӗп пайӗ вӗҫленнӗ хыҫҫӑн шкул хӑнисем Элӗкри литературӑпа таврапӗлӳ музейне ҫитсе курчӗҫ.
«Халап хапха тӑрринче» литература ӑмӑртӑвӗн пӗтӗмлетӗвне тума вӑхӑт ҫитрӗ.
Пурӗ 73 хайлав йышӑнтӑмӑр. Ярса парасса ытларах та ярса панӑччӗ ӗнтӗ, анчах та хӑшӗ-пӗрисене йышӑнма май килмерӗ. Хайлавсене йышӑннӑ май ҫакӑ сисӗнчӗ — конкурс положенине чылайӑшӗ тимлӗн вуламан. Ӑмӑртун йӗрки-шывӗ тӑрӑх пирӗн пата хайлавне кӑна мар, халапне те ярса памалллаччӗ. Хӑшӗ-пӗри кун пирки манса кайнӑ. Йышӑннисен шучӗ ытла та сахалланса каясран ҫӑлкуҫне те пулин кӑтартнисене пурне те йышӑнтӑмӑр.
Йышӑннӑ хайлавсенчен 6 ушкӑн йӗркелерӗмӗр. Хӑш-пӗр ушкӑнра сӑвӑ сахал ярса панӑран вӗсене ыттисемпе пӗрлештертӗмӗр. Вырӑнсене ҫапла уйӑртӑмӑр:
* 1 вырӑн. Дарья Мидукова ҫырнӑ «Иртни...» сӑвӑ. Ҫӗмӗрле районӗ, Хутарти И.Н. Ульянов ячӗллӗ гимнази.
* 2 вырӑн. Надежда Сергеева ҫырнӑ «Пырса курӑр манӑн ялӑма» очерк. Сӗнтӗрвӑрри хули, Атӑлҫи пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан тӗп шкул.
* 2 вырӑн.
Кая юлса та пулин ҫак хыпара сире пӗлтерес: паян (пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнче) Красномармейскинчи Халӑх пултарулӑх ҫуртӗнче «Шетмӗпе Ҫавал кӗввисем» кункурсӑн иккӗмӗш пайӗ иртет. Вӑл шӑп та лӑп 18 сехетре паян пуҫланнӑ. Конкурса Шетмӗпе Ҫавал юханшывсем тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ районсенчи пултарулӑх ушкӑнӗсем хутшӑнаҫҫӗ Вӑл тӑрӑха Элӗк, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Красноармейски, Ҫӗмӗрле, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш районӗсем кӗреҫҫӗ — ҫур республика!
Конкурсӑн пӗрремеш пайӗ иртнӗ ӗнтӗ — вӑл кашни районта пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче пулнӑ. Кашни районтан чи лайӑх ушкӑна суйласа илсе вӗсене иккӗмӗш пайне кӗртеҫҫӗ.
Ҫурла уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Хутар ял тӑрӑхӗнче (Ҫӗмӗрле районӗ) Хутар ялӗн кунне уявларӗҫ. Ку уяв ялта пӗрремеш хут иртрӗ, ял уявне таврари пӗтӗм ялти ҫынсем пухӑнчӗҫ.
Илемлӗ сцена, ҫӗпӗҫ чӑваш юрри, шӳрпепе чӑваш сӑри — уява савӑнӑҫлӑ ирттерме мен кирлӗ тата? Уяв чӑнах та пурне те килӗшрӗ!
Уяв умӗн ял тӑрӑхӗнче кил-ҫӳрт илемлӗхне тата типтерлӗхне кӑтартакан конкурс та ирттерчӗҫ. "Чи типтерлӗ кил-ҫурт" ятне Николаева Н.И тивӗҫрӗ. Чи чечеклӗ пӳртумӗ вара Хутарти Е.Е. Тарасовӑн, Пилешкассинчи Р.И. Семёновӑн, Тукассинчи Р.И. Романовӑн, Янташри С.В. Макаровӑн. ПИлешкассинчи Ю.А. НАзарова вара яла типтерлӗх кӗртнӗ ӗҫне лайӑх хакларӗҫ.
Ялти ватӑ ҫынсене те манса каймарӗҫ — чи ватӑ Панцева Анна ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗн аллинчен парне илчӗ.
Концерта Хутарти шкул-гимназири вокал ушкӑнӗ уҫрӗ. Ҫавӑн пекех юрӑ-кӗвӗпе уява килнӗ ҫынсене Хутар ял культура ҫуртӗнчи ача-пӑча ансамблӗ, ҫӑмрӑк юрӑҫсем савӑнтарчӗҫ. «Шанчӑк» ятлӑ фольклор ушкӑнӗ, Турхан ял тӑрӑхӗн ӗҫченӗсем те вӗсенчен юлмарӗҫ — ҫапӗҫ сассисемпе юрӑсем юрласа пачӗҫ.
Чӑваш Енре «Астӑвӑм» ярӑмӗнчен юлашки кӗнеки пичетлесе тухнӑ. Ку ярӑмӑн иккӗмӗш пайне 1995 ҫулта хатӗрлеме пуҫланӑ. Юлашки томне вара вӑрҫӑран таврӑннисен хушамачӗсене кӗртнӗ. Кӗнекере Улатӑр хулипе Улатӑр районӗнчи, Ҫӗмӗрле хулипе Ҫӗмӗрле районӗнчи тата ҫавӑн пекех Вӑрмар, Тӑвай районӗнчи ветерансем ҫинчен вулама пулать.
Кӗнекен тиражӗ 2 пинрен яхӑн. Кӗнеке вулавӑшсене, маларах асӑннӑ хуласемпе районсен тӑрӑхӗсене ҫитӗ.
Ярӑма 17 ҫул каялла хатӗрлеме пуҫланӑ. Кӗнеке авторӗсен ку вӑхӑт хушшинче самай материал пухӑннӑ. Анчах та кӗнеке калӑпӑшне пурне те кӗртме май ҫук ҫав. Вал материалсене кӗртес тесе районсемпе хуласен уйрӑм «Астӑвӑм» кӗнекисене кӑларма шухӑшлаҫҫӗ.
Пӗтӗм Раҫҫей шайӗнчи «Астӑвӑм» кӗнекин редколлегийӗ чӑваш кӑларӑмӗ чи лайӑххисен шутӗнче тесе шутлать.
+8.3 °C